NOVRUZ BAJRAM
Piše: Božidar Proročič
Da bismo upoznali jedan narod moramo da upoznamo i njegovu kulturu. Azerbejdžan je država koja čuva ljepotu i bogatsvo pisane riječi, ali i drevnih i lijepih običaja koji se slave kako u Azerbejdžanu tako i van njega. 21. marta sa prvim danom proljeća slavi se Novruz Bajram. Novruz se slavi u čast dolaska proljeća i označava početak Nove godine. Prvi dan proljeća u kalendaru znači godišnji solsticij.
Novruz koji označava početak proljeća, plodnosti, novog rađanja, dobronamjernosti i prijateljstva. Kulturno-ekonomski centar Azerbejdžana – Crne Gore uz podršku kompanije Azmont Investments organizuje proslavu praznika u petak 22. marta 2019. godine sa početkom u 17 časova na Trgu nezavisnosti u Podgorici.
Istorijski Novruz Bajram potiče još od antičkih vremena, od vremena Poslanika Zardušta – njegova starost iznosi od 3700 do 5000 godina. U antičnom Vavilonu taj praznik se slavio 21. nisana (mart, april) i trajao 12 dana. Svaki od ovih 12 dana je imao svoje rituale (obrede) i svoje zabave. Prvi pisani tragovi pokazuju da se Novruz Bajram pojavio 505. godine prije naše ere. Islam je dodao Novruzu religioznu nijansu. Međutim, veliki su prosvetitelji Firdousi, Rudaki, Avicena, Nizami, Sadi, Hafiz tvrdili, da se Novruz pojavio mnogo ranije od Islama. Među radovima, koji su posvećeni Novruzu, možemo istaći “Sijasetname” Nizami, “Novruzname” Omar Hajjama.Azerbejdžan – Zemlja vatre – bogat je svojim tradicijama, povezanim sa kultom vatre, i Novruz u ovom kulturnom kontekstu jeste simbol očišćenja od nečistoća.Vrhunac Novruza je kada stara godina predaje svoja prava novoj godini. Prema staroj tradiciji, u ovo vreme u čast Novruza pucaju topovi i puške. Još u XIX stoljeću o tome je pisao N. Dubrovin: “U Azerbejdžanu o dolazku proljeća oglašavale su salveu gradovima i selima.” Adam Olearij, učesnik slavlja povodom Novruza u Azerbejdžanu, je pisao: “Astrolog, određujući astronomskim uređajem i sunčanim satom visinu sunca, u trenutak spajanja dana i noći (ekvinocij), proglasio je :” Došla je Nova godina “. I u istom trenutku čuli su se plotuni topova, sa gradskih kula i bedema se čula muzika. Tako je počeo praznik Proljeća “(1637.). Novruz je veseli i omiljeni praznik. Novruz je praznik, koji je spojio tradicionalne vrijednosti azerbejdžanskog naroda.
Seyran Mirzazada direktor Kulturno-ekonomskog centra Azerbejdžana u Podgorici, Olivera-Mace Martinović presjednica savjeta biblioteke ”Njegoš”, Irena Nenadović direktorica biblioteke ”Njegoš” i Božidar Proročić član savjeta biblioteke ”Njegoš” i Ekonomsko-kulturnog centra Azerbejdžana
Seyran Mirzazada direktor Kulturno-ekonomskog centra Azerbejdžana u Podgorici u Crnoj Gori povodom sjutrašnjeg praznika izjavio je sljedeće: Novruz, praznik kojim se obilježava početak nove godine, slavi više od 300 miliona ljudi širom svijeta već 3000 godina od zajednica u zapadnoj, centralnoj i južnoj Aziji, do Kavkaza, Balkana i drugih regiona. Novruz (u prevodu „novi dan“) predstavlja tradicionalni festival obilježavanja prvog dana proljeća i obnove prirode. Ovaj praznik smatra se glasnikom mira, prijateljstva, dobronamjernosti za ljude, kao i prilikom za nove pokušaje, nova ostvarenja, nove pobjede i nova razmišljanja. Dana 30. septembra 2009. godine Novruz je upisan u UNESCO-ovu Reprezentativnu listu nematerijalne kulturne baštine čovječanstva. Međunarodni Novruz Dan je 2010. godine proglašen od strane Generalne skupštine Ujedinjenih nacija na inicijativu nekoliko zemalja koje obilježavaju ovaj praznik. Ove godine, građani koji nam se pridruže na trgu imaće priliku da se upoznaju sa azerbejdžanskom kulturom i da probaju tradicionalna jela i slatkiše (pahlava, šekerbura, šorgogal i čaj…) Pored podrške kompanije Azmont Investments, osnovna škola ”Oktoih” iz Podgorice, N.V.U. ”Klub kulture” i Srednja stručna škola iz Bijelog Polja daće poseban doprinos obilježavanju ovoga praznika. Ujedno, ovo je još jedna potvrda da su Crna Gora i Azerbejdžan zemlje koje uistinu oslikavaju tačku spajanja raznih kultura, afirmišući univerzalne vrijednosti, a istovremeno valorizujući sopstveni identitet i specifičnosti. Prikupljeni novac od prodaje biće doniran u humanitarne svrhe. Na ovaj izuzetno lijep i afirmativan način Seyran Mirzazada direktor Kulturno-ekonoskog centra Azerbejdžana u Podgorici je pokazao izuzetnu privrženost očuvanju običaja svoje domovine ali i veliku kulturnu predanost protkanu humanošću.
.
